ტუტანხამონისა და ნაპოლეონის „ქართული წარმომავლობის“ შესახებ

კვლევის გამოქვეყნებისთანავე, შემეცნებით არხზე Discovery გავიდა გადაცემა მის შესახებ. ერთ–ერთ ეპიზოდში, ნაჩვენებია მეცნიერების მიერ ტუტანხამონის და სავარუდოდ მისი მამის, ეხნატონის ჰაპლოტიპების შედარება. იმავე დღეს, დნმ–ის ენთუზიასტმა მკვლევარებმა, გააკეთეს გადაცემაში ნაჩვენები კადრების სურათები და რამდენადაც ეს შესაძლებელია დაბალი ხარისხის გამოსახულების და ნაჩვენები ინფორმაციის არასრულობის გათვალისწინებით, დაადგინეს ტუტანხამონის STR ლოკუსების მონაცემები, რომლებიც განსაზღვრავენ სიუჟეტში ნაჩვენებ ჰაპლოტიპს.

უნდა აღინიშნოს, რომ STR ლოკუსების მეშვეობით, შესაძლოა ივარაუდო, თუ რომელ ჰაპლოჯგუფს განეკუთვნება მათი მატარებელი, მაგრამ ეს მხოლოდ ვარაუდია და ჰაპლოჯგუფის განმსაზღვრელ მუტაციაზე (SNP) ტესტირების გარეშე, რაიმეს დადასტურებით მტკიცება შეუძლებელია. კომპიუტერის ეკრანიდან ამოკითხული ინფორმაციით, ნაჩვენები ჰაპლოტიპი ყველაზე მეტ მსგავსებას R1b1a2 ჰაპლოჯგუფის ე.წ. „ატლანტურ მოდალურ ჰაპლოტიპთან“ იჩენდა, რომელიც მაღალი სიხშირით არის გავრცელებული დასავლეთ ევროპის პოპულაციებში.

ბუნებრივია, ასეთმა შედეგმა დიდი მითქმა–მოთქმა გამოიწვია. დნმ ენთუზიასტების ნაწილი მიიჩნევდა, რომ გადაცემაში გასული კადრები მხოლოდ პროცესის დემონსტრაციისთვის იქნა გამოყენებული და რეალური ჰაპლოტიპი არ უჩვენებიათ. აგრეთვე, გამოითქვა საკმაოდ დამაჯერებელი ვარაუდი, რომ კვლევის დროს, რომელშიც მონაწილეობას ევროპელი მეცნიერები იღებდნენ, მოხდა ნიმუშის დნმ–ის დაბინძურება, რამაც, შედეგად, რომელიმე მკვლევარის „ევროპული“ ჰაპლოტიპი აჩვენა. პალეოდნმ–ის კვლევისას, ნიმუშის კონტამინაცია ერთ–ერთ ყველაზე სერიოზულ პრობლემას წარმოადგენს და უსაფრთხოების უმკაცრესი ნორმების მცირედმა დარღვევამაც შეიძლება სრულიად მოულოდნელი შედეგი გამოიღოს.

ინტერნეტ–დისკუსიები რამდენიმე თვე გაგრძელდა და დღეს ამის შესახებ მხოლოდ ვიწრე წრეს ეცოდინებოდა, რომ არა 2011 წლის აგვისტოში, iGenea-ს მიერ გაკეთებული განცხადება. iGenea, დნმ ტესტირების შვეიცარული კომერციული კომპანიაა, რომელიც კლიენტებს საკუთარი წარმომავლობის დადგენას სთავაზობს. უკანასკნელ პერიოდში მან საგრძნობლად დათმო საკუთარი პოზიციები, ვინაიდან ვერ გაუძლო მზარდ კონკურენციას ამერიკული კომპანიების მხრიდან, რომლებიც ანალოგიურ პროდუქტს უფრო ხარისხიანად და ხელმისაწვდომ ფასებში სთავაზობენ კლიენტებს. სავარაუდოდ, ეს იყო მიზეზი, რომ კლიენტების მოსაზიდად ტუტანხამონთან „ნათესაობის“ დადგენა გამოეყენებინათ.

კომპანიაში განაცხადეს, რომ მათ შეძლეს ეგვიპტელი ფარაონის ჰაპლოტიპის მოპოვება და კლიენტებს, ტესტის შეძენის შემთხვევაში, შესაძლოა აღმოაჩნდეთ მასთან ნათესაური კავშირი. უნდა აღინიშნოს, რომ ვინაიდან ჰაპლოჯგუფი R1b1a2 და ე.წ. „ატლანტური მოდალური ჰაპლოტიპი“ დასავლეთ ევროპელი მამაკაცების თითქმის ნახევარს გააჩნია, ეს კარგად გათვლილი მარკეტინგული სვლა იყო. რაც შეეხება ჰაპლოტიპის „მოპოვებას“, მოგვიანებით, კომპანიის წარმომადგენელმა დაადასტურა, რომ ეს იგივე, Discovery–ს გადაცემაში გასული კადრებიდან ამოღებული ინფორმაციაა.

ამ ჯერად, ეს ინფორმაცია ფართოდ გაშუქდა მასმედიის სხვადასხვა გამოცემაში. ამას, ტუტანხამონის დნმ–ის მკვლევართა ჯგუფიდან მკვეთრად უარყოფითი გამოხმაურება მოჰყვა. გერმანიის ტუბინგენის უნივერსიტეტის პროფესორმა, კარსტენ პუშმა, რომელიც კვლევის ერთ–ერთი თანაავტორი იყო, კომპანიის ქმედებას უპასუხისმგებლო და არამეცნიერული უწოდა. მისი თქმით iGenea-ს მიერ გავრცელებული ინფორმაცია სინამდვილეს არ შეესააბამება და რომ კომპანიის წარმომადგენლები კვლევის ავტორებს არ დაკავშირებიან.

რა კავშირშია ეს ყველაფერი კავკასიასთან? iGenea-ს „ტუტანხამონის დნმ პროექტის“ გვერდზე წერია, რომ ჰაპლოჯგუფი R1b1a2 დაახლოებით 9 500 წლის წინ, შავიზღვისპირეთში წარმოიშვა. iGenea-ს დირექტორმა, რომან შოლცმა ინტერვიუში განცხადა, რომ კომპანიის აზრით R1b1a2 კავკასიის ტერიტორიაზე გაჩნდა. ამას მოჰყვა რუსულ გაზეთში „Аргументы и Факты” გამოქვეყნებული სტატია, სათაურით „Тутанхамон оказался “лицом кавказской национальности”, რომლის ავტორის მდიდარი ფანტაზიის მიხედვით, „ტუტანხამონის წინაპრები შესაძლოა ქართველები, ოსები, დაღესტანელები ან სულაც, ჩეჩნები ყოფილიყვნენ.“

იმის მიუხედავად, რომ R1b1a2 ასაკი და წარმოშობის ადგილი ჯერ არ არის საბოლოოდ დადგენილი, რიგი მეცნიერები მართლაც იხრებიან იმ აზრისკენ, რომ მისი ევროპისკენ გავრცელება დასავლეთ აზიიდან უნდა მომხდარიყო. „დასავლეთ აზიაში“ კავკასიაც მოიაზრება, მაგრამ არსებული მონეცემბით, ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მისი წარმოშობის ადგილი კავკასია ყოფილიყო. საქართველოში R1b სიხშირე 9% არ აღემატება, ჩრდილოეთ კავკასიაშიც 4%–მდე მერყეობს. ჯერ–ჯერობით რეგიონში, არც ე.წ. „ატლანტური მოდალური ჰაპლოტიპი“, რომელსაც iGenea ტუტანხამონს მიაწერს, დაფიქსირებული არ ყოფილა.

ამასთან, R1b-ს ბევრად დიდი სიხშირე და მრავალფეროვნება ანატოლიის ტერიტორიაზეა. სომხებში მისი სიხშირე ~30%, ხოლო თურქებში ~15% აღწევს. ეს რათქმაუნდა არ ნიშნავს, რომ ან ტუტანხამონი ან დასავლეთ ევროპელების ნახევარი სომხები არიან. R1b1a2 წარმოშობის დროს (~13 500 წლის წინ) არც ერთი თანამედროვე ერი არ არსებობდა.

რაც შეეხება ნაპოლეონის Y ჰაპლოჯგუფს, იგი ნამდვილად იქნა დადგენილი 2011 წელს ჩატარებული კვლევის მეშვეობით . ანალიზის შედეგად, გაირკვა, რომ ნაპოლეონი მიეკუთვნებოდა E1b1b1c1*–M34 ჰაპლოჯგუფს. თავად ავტორები აღნიშნავენ, რომ ეს ჰაპლოჯგუფი დაბალი სიხშირით გავრცელებულია ჩრდილოეთ აფრიკასა და სამხრეთ ევროპაში (კერძოდ, სიცილიაში 6.6% სიხშირით), ხოლო ყველაზე მაღალ კონცენტრაციას ეთიოპიასა და ახლო აღმოსავლეთში აღწევს. ნაშრომში ერთხელაც არ არის ნახსენები საქართველო ან კავკასია.

ამის მიუხედავად, 2012 წლის იანვარში, გაზეთში „ლე ფიგარო“ დაიბეჭდა სტატია სათაურით „დნმ–ის თანახმად, ნაპოლეონის წინაპრები წარმოშობით კავკასიიდან იყვნენ“, რომელშიც, თითქოსდა ხდება კვლევის ავტორის, ჟერარ ლუკოტის ციტირება. თუკი მან ნამდვილად გააკეთა აღნიშნული განცხადება, გაურკვევლია, თუ რა კონტექსტში მოხდა ეს და რატომ არ ჰპოვა ამ ფაქტმა მის მიერ გამოქვეყნებულ ნაშრომში ასახვა.

საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ჰაპლოჯგუფი E1b1b აფრიკული წარმოშობისაა (1, 2), ხოლო მისი ერთ–ერთი შტო, რომელსაც ნაპოლეონი მიეკუთვნებოდა, ჩრდილოეთ აფრიკასა და ახლო აღმოსავლეთში არის გავრცელებული. კავკასიაში E1b1b1c1* (123+, M34+)–ის ერთეული შემთხვევებია ცნობილი (ხოლო საქართველოში – არც ერთი) და მას ვერანაირად ვერ ჩავთვლით რეგიონის ავტოქტონად.

„ლე ფიგარო“–ზე დაყრდნობით, აღნიშული ინფორმაცია რუსულმა პრესამ გაავრცელა, რის შემდეგადაც დაიწყო ნაპოლეონის ქართველად შერაცხვა უკვე ქართული მას–მედიის საშუალებების მიერ.

სამწუხაროა, რომ ქართველი ჟურნალისტიების უმრავლესობა მზად არის ნებისმიერი „სენსაციური“ ინფორმაცია გაავრცელოს, მისი გადამოწმების გარეშე. აგრეთვე, სამწუხაროა, რომ ჩვენი საზოგადოების დიდი ნაწილი ბრმად ენდობა ამ ინფორმაციას და მასზე დაყრდნობით სხვადასხვა ფანტასტიკურ თეორიებს თხზავს. ამ დროს კი, ქართველების გენეტიკა კვლავ ერთ–ერთი ყველაზე ნაკლებად შესწავლილია, ჩვენი მეზობლისგან განსხვავებით.